Mướp hương không những là một thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày mà còn là một loại thảo dược tốt cho sức khỏe. Cùng Apharma tìm hiểu kỹ hơn về loại thảo dược này nhé.
1. Giới thiệu về Mướp hương
– Tên tiếng Việt: Mướp hương. Còn có tên gọi khác là mướp, mướp ta, mướp gối.
– Tên khoa học (tên tiếng Anh): Luffa cylindrica (L.). Mướp hương thuộc họ Cucurbitaceae – họ Bầu bí.
– Bộ phận dùng làm thuốc:
Tất cả các bộ phận của mướp hương bao gồm quả mướp hương, lá, hạt, xơ, rễ, thân đều có thể làm thuốc chữa bệnh. Trong Đông y, trái mướp hương tươi và xơ mướp hương còn có tên gọi khác là sinh ty qua và ty qua lạc.
+ Quả mướp hương
+ Cây mướp hương
+ Lá mướp hương
+ Hoa mướp hương
+ Hạt mướp hương
2. Thông tin chi tiết về mướp hương
2.1 Đặc điểm nhận biết
Mướp hương là cây dây leo, thuộc nhóm thân thảo. Thân nhỏ, dài, màu xanh lục, trên thân có 5 đường gân dọc, có lông trắng mọc thưa thớt. Trên thân có tua cuốn bám vào vật trụ để leo, có thể là giàn được dựng sẵn hay cây thân gỗ khác.
Lá mướp hương có hình trái tim, mọc so le, 5-7 thùy, có lông tơ cả mặt trên và dưới lá, mép lá có răng nhỏ. Hoa mướp hương thường nở vào tầm tháng 8 – tháng 10 hàng năm, bao gồm cả hoa cái và hoa đực. Hoa cái mọc đơn độc trong khi hoa đực mọc thành chùm.
Trái mướp hương có hình trụ, thuôn dài khoảng 25-30cm. Khi còn xanh thì mềm, xốp, chứa nước, vỏ thô ráp. Khi già chuyển sang màu nâu nhạt hoặc nâu đậm, không còn nước, bên trong chỉ còn xơ dai. Hạt quả mướp hương hình trứng, dẹt, khi già có màu đen.
2.2. Khu vực sinh trưởng
Mướp hương có xuất xứ từ Bắc Phi. Cây được trồng lấy quả làm thực phẩm ở hầu hết các tỉnh thành của Việt Nam.
2.3. Bộ phận làm dược liệu tốt nhất.
Các bộ phận của cây mướp hương có thể làm thuốc chữa bệnh đó là: quả, lá, xơ, rễ, hạt, thân. Trong đó xơ mướp hương và quả mướp hương tươi được sử dụng nhiều nhất.
(hình ảnh)
2.4. Phương pháp thu hái, sơ chế và bảo quản.
– Phương pháp thu hái, sơ chế:
Có thể thu hoạch mướp hương quanh năm. Có thể dùng tươi hoặc sấy khô tùy vào mục đích sử dụng. Mướp hương sau khi thu hoạch sẽ được phân loại, rửa sạch và sấy khô (nếu muốn dùng khô) hoặc không.
– Phương pháp bảo quản:
+ Mướp hương tươi: dùng ngay hoặc bảo quản trong tủ lạnh.
+ Mướp hương khô: Để nơi khô thoáng, nhiệt độ phòng, tránh nơi ẩm mốc.
2.5. Thời hạn sử dụng kể từ khi sơ chế.
+ Mướp hương tươi: chỉ sử dụng trong vòng 2-3 ngày kể từ khi hái.
+ Mướp hương khô: Với mướp hương sấy khô thì có thể sử dụng lâu hơn, nhưng theo khuyến cáo thì không dùng mướp hương đã để quá lâu, vì có thể mướp hương sẽ bị dính bụi bẩn, ẩm mốc, gây ra nhiều tác hại khác.
2.6. Cách phân biệt thành phẩm tốt.
Khi chọn mướp hương tươi, nên chọn những quả mướp hương dài, tròn đều, vỏ có gân rõ ràng, không bị sâu hại. Khi già hoặc sấy khô nên chọn trái mướp hương khô hẳn, không còn nước để tránh bị ẩm mốc.
2.7. Mùa thu hoạch trong năm
Mướp hương có thể được thu hoạch quanh năm.
3. Thành phần dược liệu của mướp hương.
Trong quả mướp hương chứa rất nhiều hợp chất khác nhau: saponin, protein, lignin, chất xơ, acid aspartic, kali, leucin, chất nhầy, mannan, glycine, vitamin C, A, E, đồng, sắt, arginin, threonin, lysin, mỡ, acid glutamic.
Còn trong hạt mướp hương, theo nghiên cứu có các chất: saponin, sapogenin trung tính, cucurbitacin B và acid oleanolic thủy phân từ saponin.
4. Phương pháp bào chế và sử dụng mướp hương.
Tùy theo chứng bệnh và tình trạng bệnh mà có cách điều chế và sử dụng mướp hương khác nhau. Mướp hương có thể được dùng bằng cách sắc nước uống, tán bột mịn, cô đặc thành cao hoặc làm thuốc đắp ngoài da.
Trước khi sử dụng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để thảo dược có thể phát huy hết tác dụng chữa bệnh.
5. Vị thuốc của mướp hương
Trái mướp hương có vị ngọt, tính mát, xơ, thân và rễ đều có tính bình, vị ngọt, hạt mướp hương có vị hơi ngọt, tính bình. Chỉ duy nhất lá mướp hương có vị đắng, tính chua và hàn nhẹ.
6. Công dụng, lợi ích cho sức khỏe con người của mướp hương.
Nhiều người vẫn thường băn khoăn rằng ăn mướp hương có tốt không? Hay quả mướp hương nóng hay mát ? Mướp hương có rất nhiều tác dụng chữa bệnh khác nhau:
– Mướp hương có tính mát, giúp cơ thể thanh mát, giải độc.
– Mướp hương trị tiểu đường bằng cách cung cấp hợp chất mangan giúp cơ thể đẩy mạnh sản xuất insulin, ngăn ngừa và điều trị bệnh tiểu đường.
– Mướp hương có khả năng ngăn ngừa đau cơ, chống co thắt cơ và cân bằng chất lỏng có trong cơ thể nhờ hợp chất kali.
– Vitamin A,C,E trong mướp hương giúp làm sáng mắt, cải thiện thị lực. Mướp hương làm đẹp bằng vitamin C, giúp chống lão hóa da, giúp mau lành vết thương.
– Có thể sử dụng mướp hương để chống viêm, giảm đau sưng vì mướp hương chứa nhiều đồng. Sử dụng lâu dài sẽ thấy có hiệu quả.
– Mướp hương bổ sung chất xơ ngăn ngừa trĩ, táo bón, thúc đẩy tiêu hóa.
– Ăn mướp hương có giảm cân không?
Nhiều chị em vẫn thường tự hỏi “ăn mướp hương có béo không?”. Câu trả lời là không béo, mà nó còn có thể giúp chị em giảm cân nữa đó. Vì trong mướp hương chứa rất nhiều các loại vitamin, canxi, đặc biệt là lượng lớn chất xơ. Vitamin C, B làm giảm quá trình sản sinh melanin, hạn chế tăng cân, kiểm soát cân nặng. Mướp hương còn giúp ổn định huyết áp, hạn chế nạp calo vào cơ thể. Chị em có thể sử dụng mướp hương giảm cân có thể đẩy nhanh quá trình.
– Mướp hương có trị mụn không?
Mướp hương có tính mát, nên có thể giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, hạn chế mụn nhọt.
7. Kiêng kỵ và bí quyết sử dụng mướp hiệu quả
Hỏi: Mướp hương có tốt cho bà bầu không?
Trả lời: Bà bầu không những ăn được mướp hương, mà còn có thể ăn được trong suốt cả thời kỳ mang thai. Mướp hương giúp bà bầu bổ sung chất xơ, các loại vitamin B, C tăng sức đề kháng, giải nhiệt, cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi.
Chỉ cần lưu ý là không nên ăn quá 3 bữa/tuần và không sử dụng cho bà bầu có hệ tiêu hóa yếu, không chịu được lạnh. Nên ăn mướp hương không quá non và không quá già để đảm bảo sức khỏe.
Hỏi: Lá mướp hương có ăn được không?
Trả lời: Lá mướp hương có tác dụng thanh nhiệt, chống viêm, giải độc, giảm tiêu thũng và ho…Lá mướp hương cũng là 1 thảo dược tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, lá mướp hương thường được sử dụng bằng cách giã lấy nước cốt hoặc nấu lên thành cao lỏng uống, phơi khô và sử dụng chứ ít ai dùng lá mướp hương để ăn trực tiếp.
Hỏi: Ăn mướp hương nhiều có tốt không?
Trả lời: Mướp hương tốt nhưng không phải cứ sử dụng nhiều là tốt. Ăn quá nhiều sẽ gây dư thừa chất xơ, dẫn đến tình trạng chướng bụng. Mướp hương cũng không nên dùng cho người có tỳ vị kém, hay đau bụng hoặc bị tiêu chảy.
8. Các bài thuốc dân gian quý từ mướp hương.
Mướp hương trị bệnh gì?
Có rất nhiều bài thuốc dân gian quý sử dụng mướp hương làm thuốc. Apharma sẽ mang đến cho bạn 1 số bài thuốc nhé.
– Mướp hương chữa tiểu đường
Có 2 cách thực hiện: luộc hoặc nấu cháo mướp hương
+ Luộc: rửa sạch 250g mướp hương, gọt vỏ rồi cắt nhỏ thành miếng vừa ăn rồi đem luộc chín. Cho người bệnh ăn 2 lần/ngày.
+ Nấu cháo: chuẩn bị 50g gạo trắng, 1 quả mướp hương non vừa phải, gia vị. Gọt vỏ rồi rửa sạch, cắt thành miếng nhỏ. Gạo đem nếu nhừ rồi cho mướp hương vào cùng gia vị nêm nếm vừa ăn. Có thể thay thế cho cơm, ăn vào 2 bữa sáng – tối.
– Mướp hương làm đẹp, làm mờ nếp nhăn
Dùng thân mướp hương ép lấy khoảng 10ml nước cốt. Sau đó cho thêm 2 thìa mật ong nguyên chất và 1 lòng trắng trứng gà, đánh cho bông đều. Thoa hỗn hợp lên mặt, để yên trong 30 phút rồi rửa lại với nước sạch. Kiên trì thực hiện 3 lần/tuần sẽ thấy tác dụng xóa nếp nhăn, chống lão hóa.
– Mướp hương trị sốt, đau đầu
Lấy 20g hoa mướp hương, 100g đỗ xanh (để cả vỏ), sắc với 700ml nước, đun cạn đến còn 400ml. Lọc lấy nước rồi cho thêm hoa mướp vào đun sôi thêm 10 phút. Lấy nước uống dùng hàng ngày, chia làm 3 lần.
– Mướp hương chữa mồ hôi chân
Đốt vài lá mướp hương già thành tro. Lấy tro đã đốt rắc vào đế giày, sau đi đi chân không vào. Thực hiện 15 ngày sẽ thấy hiệu quả.
– Mướp hương trị viêm xoang
Phơi khô quả mướp hương, sao vàng rồi tán thành bột mịn. Mỗi ngày lấy 6g bột pha với nước ấm, uống ngay khi ngủ dậy, trước bữa sáng 30 phút. Thực hiện liên tục trong 8 ngày sẽ thấy hiệu quả.
– Mướp hương chữa tê mỏi tay chân
Đem hầm nhừ thành cháo 1 nắm hạt mướp hương, 3-4 cặp chân gà ta, 2 nắm gạo tẻ. Thực hiện mỗi tuần 2 lần cho người bệnh ăn.
9. Bí quyết sử dụng thảo dược hiệu quả nhất kèm chế độ vận động phù hợp tốt cho sức khỏe.
Dù đang sử dụng mướp hương hay các loại thảo dược khác, bạn nên có chế độ sinh hoạt hợp lý để thuốc đạt hiệu quả cao nhất. Apharma khuyên bạn nên ăn uống đầy đủ dưỡng chất, duy trì lối sống lành mạnh, không thức khuya, không dùng chất kích thích, hạn chế stress,…
Ngoài ra, bạn cũng nên tăng cường vận động để nâng cao sức khỏe. Tùy vào thể chất cơ thể, bạn có thể lựa chọn các môn vận động phù hợp. Một vài vận động nhẹ nhàng có thể thực hiện mỗi ngày như bơi lội, đi bộ, đạp xe,… Bạn cũng có thể tham gia các lớp yoga, tập luyện để có người hướng dẫn cụ thể.
10. Khi nào nên dùng thảo dược mướp hương và sử dụng bao lâu?
Ngoài các bài thuốc, mướp hương thường được sử dụng làm thực phẩm ăn hàng ngày. Không nên ăn quá nhiều mướp hương trong thời gian dài vì có thể bị chướng bụng do thừa chất xơ.
Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường khi sử dụng mướp hương thì cần dừng sử dụng và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều địa điểm bán mướp hương. Apharma khuyên bạn nên tìm đến các địa chỉ uy tín để mua được mướp hương chất lượng, nguồn gốc thiên nhiên, không bị pha tạp chất, giá cả phải chăng. Nơi đó cần có địa chỉ rõ ràng, được nhiều khách hàng đã mua sản phẩm phản hồi tốt.
Trên đây là toàn bộ thông tin về mướp hương, một loại thảo dược có nhiều tác dụng tuyệt vời. Nhà thuốc Apharma hy vọng bạn đã có thêm được nhiều thông tin bổ ích và biết cách sử dụng thảo dược hiệu quả. Liên hệ ngay Apharma để được tư vấn cụ thể hơn. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết.
