Cây thiên niên kiện

Hiện nay xu hướng chữa trị các  bệnh lý về xương khớp bằng các thảo dược liệu tự nhiên đang ngày càng phổ biến. Và trong đó không thể không nhắc đến thiên niên kiện một trong số các vị thuốc tốt được dùng rất nhiều. Bởi thiên nhiên kiện chứa trong mình lượng lớn tinh dầu cùng các hợp chất tăng cường gân cốt tự nhiên đồng thời giảm đi triệu chứng đau nhức. Cùng nhà thuốc Apharma tìm hiểu rõ hơn về cách nhận biết và công dụng cũng như cách dùng của loại dược liệu này qua bài viết dưới đây nhé!

Giới thiệu sơ lược về cây thiên niên kiện

Thiên niên kiện là loài thảo dược sống lâu năm có vị đắng cùng tính ấm đặc biệt có công năng trừ phong thấp, thấp khớp đồng thời làm mạnh gân xương.

• Tên thường gọi dược liệu: thiên niên kiện, cây sơn thục, ráy hương, cây bao kim, vạt hương, vắt vẻo.
• Tên khoa học: Homalomena occulta (Lour.) Schott – Araceae.
• Thuộc họ: Họ Ráy (Araceae).

Hình ảnh cây thiên niên kiện

Mô tả vài nét về dược liệu cây thiên niên kiện

Đặc điểm nhận biết cây thảo dược thiên niên kiện

• Loài cây thân rễ mập thường bò dài và khi chúng ta bẻ ngang thì có xơ như kim.
• Lá thiên niên kiện: hình tim mọc lên từ thân rễ dài tầm 0.3m với phiến lá sáng bóng.
• Cụm hoa thảo dược là các bông mo có màu xanh, dài trong khoảng 4cm đến 6cm.
• Quả thiên niên kiện dạng quả mọng chứa nhiều hạt và có rạch.

Cây thiên niên kiện thường mọc tập trung ở đâu?

Thiên niên kiện là loại thảo dược mọc hoang xuất hiện chủ yếu ở khu vực Tây Nam Thái Bình Dương và Nam Á. Là loài cây ưa khí hậu nóng ẩm nên nó mọc nhiều ở những vùng ven các khe sông suối, sườn đồi hay các khu vực vùng trũng.

Bộ phận cây thiên niên kiện được sử dụng làm dược liệu

Thân rễ là bộ phận được dùng làm vị thuốc phổ biến nhất.

Rễ cây thiên niên kiện

Cách thức thu hái, sơ chế và bảo quản cây thiên niên kiện

• Thu hái: Khi thân rễ già tiến hành thu hái.
• Chế biến: Sau khi thu hoạch về thì đem đi rửa sạch rồi chặt thành từng khúc tầm 10cm đến 20cm. Tiếp đến, đem sấy nhanh với nhiệt độ 50 độ C cho phần mặt ngoài khô thì đem làm sạch phần vỏ, loại bỏ các rễ con. Cuối cùng, đem chúng đi phơi hoặc sấy khô.
• Bảo quản: Thảo dược khô cần được bảo quản nơi khô thoáng tránh tình trạng ẩm mốc hay côn trùng.

Thời gian dùng kể từ lúc sơ chế rễ cây thiên niên kiện

• Rễ thiên niên kiện tươi: Dùng sau khi thu hoạch về.
• Còn đối với thiên niên kiện khô: Bảo quản đúng cách không bị bay màu, ẩm mốc hay bị hư hại gì thì vẫn sử dụng được.

Cách phân biệt thành phẩm dược liệu thiên niên kiện chất lượng tốt

• Cây thiên niên kiện tươi: chọn những cây xanh tươi không có sâu bọ hay úa vàng.
• Rễ thiên niên kiện khô: nên chọn những loại rễ đã khô hoàn toàn và không hư hại gì.

Thời gian thu hái cây thiên niên kiện thích hợp nhất trong năm 

Thiên niên kiện có thể thu hoạch quanh năm, nhưng thu hoạch vào mùa hạ là tốt nhất.

Thành phần cây thiên niên kiện

Trong thân rễ cây thiên niên kiện chứa:

• 0.8-1% tinh dầu.
• 40% l-linalol.
• Terpineol.
• 2% este.
• Sabinen, limonen.
• A-terpinen, acetaldehyde.
• Aldehyd propionic.

Cách thức bào chế và sử dụng cây thiên niên kiện

Thiên niên kiện thường được sấy khô hoặc phơi khô và được sử dụng dưới dạng thuốc sắc, rượu thuốc hay dạng bột.

Bên cạnh đó thiên niên kiện cũng có thể dùng tươi bằng cách giã nát đắp ngoài da.

Vị thuốc cây thiên niên kiện

• Tính vị, quy kinh: Vị đắng cùng tính ấm đi vào kinh can thận.
• Liều lượng thông thường: 6g đến 12g.
• Độc tố khi dùng quá liều: Chưa có báo cáo ghi nhận.

Lợi ích và công dụng mà cây thiên niên kiện đem đến cho sức khỏe con người 

Tác dụng của cây thiên niên kiện kể đến như:

• Bài thuốc chữa phong hàn thấp nhức mỏi ở các gân xương hay co quắp tê bại.
• Chữa chứng đau bụng kinh.
• Trị dị ứng cũng như mẫn ngứa.
• Chữa bệnh lý đau mỏi vai gáy, tê bì chân tay.
• Giảm triệu chứng đau lưng, mỏi gối.
• Trị nhức đầu gối, đau mỏi lưng khi thời tiết lạnh.
• Làm mạnh gân cốt.

Chữa đau nhức xương khớp hiệu quả

Những điều kiêng kỵ cùng bí quyết sử dụng cây thiên niên kiện sao cho thật hiệu quả

Khi dùng cây thiên niên kiện để làm phương thuốc điều trị bệnh chúng ta cần chú ý một vài điểm sau đây:

• Tuyệt đối không tự ý kết hợp thiên niên kiện với bất kỳ loại thuốc tây nào mà không được sự cho phép của y bác sĩ những người có kiến thức chuyên môn.
• Đối với những người âm hư nội nhiệt, nhức đầu, táo bón không nên sử dụng thiên niên kiện.
• Khi dùng thiên niên kiện khô để ngâm rượu không nên cho quá nhiều để đảm bảo tính an toàn khi sử dụng thảo dược này.
• Chưa có đầy đủ báo cáo về việc dùng thiên niên kiện trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Chính vì thế nên bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi sử dụng loại dược liệu này.

Các bài thuốc dân gian quý từ cây dược liệu thiên niên kiện

Bài thuốc chữa đau nhức xương, thấp khớp

– Bài thuốc 1:

• Cần: 10g thiên niên kiện, 15g mộc qua, 20g hy thiêm, 5g ngưu tất.
• Cách dùng: Rửa sạch rồi sắc cùng với nước, uống ngày 1 thang.

– Bài thuốc 2:

• Dược liệu cần: 12g thiên niên kiện, 12g đan sâm, 12g kê huyết đằng, 12g thục địa, 12g thổ phục linh, 12g xích thược, 12g độc hoạt, 12g đỗ trọng, 12g khương hoạt, 12g tang ký sinh cùng 20g đảng sâm, 16g hoài sơn, 8g nhục quế và 10g ngưu tuất.
• Dùng: sắc lên với nước, uống 1 thang cho một ngày.

– Bài thuốc 3:

• Chuẩn bị: 50g mỗi vị thiên niên kiện, hà thủ ô trắng, kê huyết đằng, ngũ gia bì, một ít rượu.
• Đem rửa sạch các dược liệu đã chuẩn bị rồi đem ngâm rượu cùng rắn ráo, rắn hổ mang, rắn cạp nong và sau 3 tháng thì uống 1 chén nhỏ theo bữa ăn.

– Bài thuốc 4:

• Chuẩn bị dược liệu sau: 12g thiên niên kiện, 28g hy thiêm, 40g rễ cỏ xước, 18g thổ phục linh, 16g cỏ mực, 12g thương nhĩ tử sao vàng, 12g ngải cứu.
• Sau khi rửa sạch thì sắc lên và uống ngày 1 thang.

– Bài thuốc 5:

• Cần thảo dược: 12g thiên niên kiện, 8g quả dành dành, 10g rễ bưởi bung.
• Có thể dùng để sắc hoặc ngâm cùng rượu uống.

– Bài thuốc 6:

• Cần: Thiên niên kiện, cỏ xước, kim ngân, thổ phục linh, ké đầu ngựa, dây đau xương, cây xấu hổ, cà gai leo lấy bằng nhau.
• Đem sắc lên.

– Bài thuốc 7:

• Cần dược liệu: 12g thiên niên kiện, 8g bạch chỉ cùng 10g cổ toái bổ.
• Rửa sạch rồi đem sắc cùng nước để uống.

Bài thuốc chữa chứng đau bụng kinh

• Cần nguyên liệu: Thiên niên kiện, rễ bướm bạc, rễ bưởi bung, gỗ vang cùng rễ sim rừng mỗi vị lượng bằng nhau.
• Rửa thật sạch rồi đem sắc uống.

Bài thuốc chữa mẩn ngứa, dị ứng

• Nguyên liệu: 10g thiên niên kiện, 10g sả, 10g gừng.
• Cách dùng: Sắc lên uống trong ngày.

Bí quyết dùng cây thiên niên kiện mang đến kết quả tốt nhất kèm chế độ vận động phù hợp

Apharma khuyên bạn dù già hay trẻ, đau yếu hay khoẻ mạnh thì đều cần có một thói quen sinh hoạt lành mạnh, ăn ngủ đủ giấc, nói không với các chất kích thích và đi kèm với đó là tập luyện thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày để có thể nâng cao sức đề kháng từ đó phòng ngừa được nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Mỗi người có thể tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe cũng như sở thích để lựa chọn cho mình một bộ môn phù hợp như: gym, yoga, bơi lội, dưỡng sinh, khiêu vũ, chạy bộ, đi bộ,…

Khi nào chúng ta nên sử dụng cây thiên niên kiện và sử dụng bao lâu?

Người bình thường sử dụng thảo dược thiên niên kiện có ảnh hưởng gì không?

Thiên niên kiện là loại thảo dược sử dụng rất thông dụng trong Đông y hiện nay với nhiều công dụng hữu ích đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn quá trình sử dụng các bài thuốc có chứa thảo mộc này thì chúng cần sử dụng đúng liều lượng và thời gian mà thầy thuốc chỉ định không được tự ý chẩn đoán bệnh và sử dụng mà không thông qua ý kiến của những người có chuyên môn.

Lựa chọn nơi bán và dược liệu thiên niên kiện chất lượng tốt

Trên thị trường ngày nay có rất nhiều địa chỉ cửa hàng Đông y, nhà thuốc Đông dược, cơ sở bán thuốc Đông y bán loại dược liệu này. Nhưng chúng ta cần chọn lựa những cơ sở uy tín có giấy phép kinh doanh rõ ràng để tránh trường hợp mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng bị pha lẫn tạp chất gây ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như hiệu quả chữa trị.

Trên đây là một số thông tin rất hữu ích về cây thiên niên kiện mà Công ty cp dược phẩm Apharma đã tổng hợp. Hy vọng những thông tin tổng hợp trên đây sẽ giúp ích được cho bạn.