Rau ngò có tác dụng gì? Tại sao chúng lại được sử dụng phổ biến trong bữa ăn của nhiều gia đình? Cách sử dụng ngò rí như thế nào? Những tác dụng phụ nào có thể xảy ra khi sử dụng quá liều?
Như mọi người đã biết, rau ngò là một loại gia vị không thể thiếu trong các bữa cơm của người Việt, việc tận dụng loại rau này làm thực phẩm ăn hằng ngày đã không quá xa lạ. Tuy nhiên, những công dụng mà rau ngò rí mang lại cho sức khỏe con người thì rất đáng để chúng ta quan tâm.
Đây không chỉ là một loại rau gia vị bình thường mà theo Đông y chúng còn là một loại thảo dược quý có tác dụng điều trị các bệnh lý. Vậy phải sử dụng chúng như thể nào và tác dụng ra làm sao, hãy đến với bài viết của Nhà thuốc apharma.
Những thông tin cơ bản về cây ngò rí
Rau ngò (ngò rí) là một trong những gia vị được phát hiện đầu tiên trên thế giới, khoảng 5 nghìn năm trước công nguyên, sau đó loại gia vị thuốc này đã được khai thác và ứng dụng rất nhiều vào đời sống con người. Qua rất nhiều năm như vậy thì loài cây này cũng đã có rất nhiều cái tên gọi khác nhau qua từng vùng miền như là
- Tên thường gọi (tiếng Việt): rau mùi ta, ngò rí, hương quy, nguyên tuy, ngổ thơm…
- Tên khoa học (tiếng Anh): Coriandrum Sativum L.
Mô tả về dược liệu (ngò rí)
1. Đặc điểm riêng của cây ngò rí
Ngò rí là loài cây thân thảo thuộc họ hoa tán, được phát hiện ở rất nhiều nơi trên thế giới với những đặc trưng riêng của mình. Vì vậy, chúng ta có thể tìm thấy được rau ngò bằng cách quan sát hoặc mùi thơm của chúng, một trong những đặc trưng đó bao gồm:
- Thân: ngò rí có thân cao từ 40 – 58cm, tròn và xốp, có nhiều đốt, ở mỗi đốt sẽ mọc lá và cành. Tán cây khá rộng từ 20 – 40cm. Vỏ cây có màu xanh, hơi tím tím. Ở gốc cây sẫm màu hơn phần ngọn, ruột thân màu trắng. Từ khi gieo đến trước cho bông lòng thân ngắn, chỉ khi trồng được khoảng 30 ngày cây sẽ bắt đầu vươn cao.
- Lá: lá mọc đầu tiên sẽ có hình mũi mác, còn các lá kế tiếp có hình dạng giống như hình của bàn nạo dừa. Lúc cây chưa trưởng thành, thân chưa vươn cao thì lá có bẹ to ôm thân, phiến lá giống như cái quạt kèm theo là những thùy lớn màu xanh xám. Khi cây vườn cao (trưởng thành) chuẩn bị ra hoa thì lá sẽ nhỏ lại, phiến lá hình sợi màu xanh ánh sáng và có mùi thơm.
- Hoa: hoa ngò rí có hình tán, có từ 3 đến 10 hoa nhỏ, màu hồng tím hoặc xanh nhạt đôi khi là trắng tùy giống. Hoa có 5 cánh với hình dạng ngẫu nhiên, có 5 tiểu nhị, 5 lá dài và 2 vòi nhị, còn những tán hoa còn lại chỉ có hoa đực. Thường những hoa lưỡng tính có nhị trưởng thành trước nhụy. Sau khi nhị già, vòi nhụy sẽ bắt đầu nhận phấn, vì vậy hoa không tự thụ phấn được mà phải nhờ hạt phấn từ những cây khác do côn trùng mang đến.
- Quả: có dạng bế, hình cầu, khi còn non có màu xanh nhạt, bóng, mùi hơi khó ngửi. Khi chín có màu nâu hơi nhạt và có mùi thơm đặc trưng, với một đầu hơi nhọn còn đầu kia phẳng. Trên vỏ quả có gân sọc và đây là vị trí trái nứt ra và bung hai hạt màu trắng sữa. Khoảng thời gian từ khi có hoa đến khi hạt chín khoảng 25 – 30 ngày. Kích thước quả khoảng 3-5mm. Trọng lượng trung bình của 1000 quả khoảng 9g.
- Rễ: rễ của cây ngò rí khá cọc, thô, hơi sần sùi, có màu nâu nhạt, hình thù giống như củ cải đỏ, dài trung bình 10cm. Tùy vào giống và điều kiện đất đai mà rễ có thể phát triển dài hơn. Từ rễ cái mọc ra nhiều rễ phụ và tập trung nhiều nhất là ở phần giữa thân và rễ, các rễ cây dễ bị đứt nên có nguy cơ nấm bệnh tấn công. Rễ cấm không được sâu và chịu úng kém.
2. Khu vực sinh trưởng và phát triển
Cây ngò rí là được biết đến là cây bản địa của vùng Trung Đông và Nam Âu, Châu Á.
Với đặc tính rất dễ thích ứng với nhiều điều kiện đất đai, khí hậu khác nhau mà cây ngò rí được trồng ở rất nhiều nơi trên thế giới, từ các vùng nhiệt đới, á nhiệt đới tới vùng trung đông (vùng khí hậu nhiệt đới) rau ngò sinh trưởng rất tốt nên được dùng để sản xuất với quy mô rất lớn.
Ở nước ta, trước đây ngò rí được trồng nhiều ở các vùng phía Bắc, nhưng hiện nay loại rau này cũng được di thực đến các tỉnh phía Nam dùng để chế biến món ăn. Đặc biệt ở Bạc Liêu người dân đã áp dụng sản xuất với quy mô lớn cây rau này và đạt được hiệu quả kinh tế rất cao.
3. Bộ phận được sử dụng làm dược liệu hiệu quả
Hầu hết tất cả các bộ phận của cây ngò rí như là thân, lá, rễ, hạt đều được sử dụng để bào chế thuốc.
4. Phương pháp thu hái, sơ chế và bảo quản
Thu hoạch rau mùi bằng cách tỉa hoặc nhổ luôn cả cây. Sau khi trồng trong vòng 30 – 32 ngày là đã có thể thu hoạch. Khi thu hoạch hoàn tất thì đem rau ngò rửa sạch, để ráo nước, bó bằng dây mềm hoặc đóng vào bao bì sạch để tiêu thụ.
5. Cách phân biệt thành phẩm có chất lượng
Nên lựa chọn những sản phẩm có bao bì, nhãn hiệu rõ ràng, tránh chọn những thành phẩm không rõ xuất xứ, nguồn gốc. Chọn những loại rau ngò có màu xanh tươi, mùi thơm dịu nhẹ, không nên chọn những sản phẩm bị héo úa, sâu bọ, nấm mốc phá hoại. Tuy nhiên, bạn nên chọn Nhà thuốc Apharma làm nơi mua thuốc hoặc thảo dược, vì đây sẽ sẽ địa chỉ uy tín và đảm bảo chất lượng cho bạn.
Thành phần dược liệu có trong cây ngò rí
Thành phần hóa học của rau ngò bao gồm các vitamin A, C, B và chất sắt (Fe), các hoạt chất như cineol, borneol, axit oleic, axit palmitic, axit linoleic… Ngoài ra, hương quy còn chứa citronellol, limonene, alpha pinene…
Đặc biệt, trong 100g hạt ngò rí có các chất khác như tinh bột (100g), chất béo (20%), protein (10%) và chất xơ (30%), rất giàu vitamin và tinh dầu.
Phương pháp bào chế và sử dụng
Ngò rí được sử dụng ngay khi còn tươi hoặc phơi khô đều được, thậm chí hạt của cây ngò rí còn được nghiền nhuyễn thành bột mịn hoặc rang để làm gia vị tăng mùi thơm.
Vị thuốc của thảo dược (rau nguyên tuy)
1. Tính chất – mùi vị
Ngò rí có vị hơi the cay, mùi thơm nhẹ, tính ôn, có tác dụng phát tán, khu phong, trừ tà khí.
2. Tác dụng dược lý của ngò rí
Một số tác dụng dược lý đặc biệt của rau ngò, gồm
- Hỗ trợ hệ tiêu hóa: cải thiện cảm giác thèm ăn, chống no hơi…
- Giảm đờm, giảm ho,
- Chống các bệnh như tiêu chảy, kiết lỵ,
- Chống viêm, sát trùng, giúp điều trị một bệnh ngoài da.
- Giảm viêm, đau trong một số bệnh liên quan đến cơ, khớp;
- Cải thiện chuyện chăn gối, hỗ trợ điều trị các chứng bệnh như rối loạn cương dương,
- Ổn định đường huyết…
3. Liều lượng an toàn
Hiện nay vẫn chưa có nghiên nào nói chính xác về liều lượng phải sử dụng như thế nào là đủ. Tuy nhiên, bạn vẫn phải hỏi ý kiến của bác sĩ để được tư vấn đầy đủ, nhằm điều trị khỏi bệnh nhưng không xảy ra các tác dụng ngoài ý muốn.
4. Chống chỉ định
Một số tình trạng bệnh sau nên hạn chế sử dụng thảo dược này làm thuốc hoặc thực phẩm hằng ngày
- Không nên dùng rau ngò kết hợp với các loại nội tạng của động vật. Bởi vì, trong ngò rí chứa hàm lượng vitamin C khá cao, còn nội tạng lại chứa nhiều protein. Khi kết hợp hai loại này sẽ sản sinh ion có hại. Điều này sẽ làm giảm chất dinh dưỡng có trong thực phẩm, thậm chí còn có khả năng ngộ độc thực phẩm thậm chí sẽ gây ung thư nếu có thói quen này trong khoảng thời gian dài.
- Không nên uống nước cây rau ngò quá nhiều, bởi vì liều lượng nên dùng là dưới 200ml mỗi tuần. Nếu dùng quá liều lượng sẽ gây ra kích ứng bao tử và xuất hiện tình trạng nôn mửa, đau dạ dày.
- Nếu bạn dùng ngò rí quá liều lượng quy định sẽ có nguy cơ gây ra những tổn thương cho gan, vì mật dịch tăng cao. Vì thế không nên lạm dụng rau mùi nếu có các vấn đề về chức năng gan.
- Những trường hợp dễ bị dị ứng thì không nên sử dụng rau mùi ta. Vì trong cây ngò có các chất kích ứng , dễ làm nổi mề đay hoặc viêm da.
- Trẻ em đang bị sốt càng không nên dùng cây ngò. Bởi vì tính ấm trong rau mùi sẽ làm cho trẻ sốt cao hơn.
- Bạn không sử dụng rau ngò chung với các thực phẩm chứa nhiều vitamin K như súp lơ, cải bó xôi, măng tây,… Việc này sẽ làm mất các giá trị dinh dưỡng của thực phẩm và có thể gây kích ứng.
Công dụng và lợi ích của cây ngò đối với sức khỏe con người
Những công dụng mà cây ngò rí mang lại cho con người không chỉ là nguồn thực phẩm hằng ngày mà còn là một vị thuốc trị bệnh, chẳng hạn như
- Tinh dầu của ngò có tác dụng rất tốt cho hệ thần kinh, ổn định đường huyết, giảm cholesterol, thuốc sổ,
- Quả ngò rí còn dùng trị đau bụng, viêm màng kết, thấp khớp,
- Thân và lá ngò rí được dùng trị bệnh trĩ, đau đầu, viêm sưng,
- Các bệnh liên quan về da như mụn nhọt, viêm nhiễm ngoài da,
- Say do leo núi,
- Da mặt nổi nốt ruồi đen,
- Nhức răng,
- Gan thận hư hàn, di tinh, xuất tinh sớm,
- Trẻ em bị nổi mẩn đỏ đau và ngứa,
- Tiêu chảy ra máu.
Một số bài thuốc của cây ngò trí giúp điều trị bệnh
1. Làm mọc sởi
Sử dụng 1 nắm rau mùi sắc cho trẻ uống lúc còn nóng, đắp chăn cho ra mồ hôi, sởi sẽ mọc tiếp.
Ngoài ra, có thể dùng 1 nắm lá ngò tươi giã nát, chưng nóng, hoặc một nắm quả ngò khô giã dập, cho thêm ít rượu, chưng nóng lên, rồi lấy vải mỏng gói lại. Đem chà cho trẻ từ đầu xuống thân, tay, chân, sởi sẽ mọc đều.
2. Hỗ trợ tiêu hóa, chữa đầy bụng, khó tiêu
Lấy 1 nắm rau mùi, 8 – 10g vỏ quýt, bỏ tất cả vào sắc lấy nước uống.
3. Rau mùi chữa hôi miệng, sâu răng, đau răng
Citronellol và một số chất có trong rau ngò có tác dụng kháng khuẩn mạnh, lá và hạt rau ngò rí còn có tinh dầu giúp khử mùi, chữa sâu răng, viêm nhiễm khoang miệng. Có thể lấy lá rau ngò giã nát lấy nước súc miệng.
4. Làm sáng mắt
Trong rau ngò có chứa vitamin A, C và các chất chống lão hóa sẽ giúp sáng mắt, giảm tình trạng thoái hóa điểm vàng, làm dịu mắt cho những người thường xuyên phải ngồi máy tính.
5. Bệnh trĩ
Lấy quả ngò, đem đốt và hun khói trực tiếp vào hậu môn, búi trĩ sẽ dần dần thu vào bên trong.
6. Chống viêm sưng, trị mụn
Người ta sẽ lấy nước cốt rau ngò chấm vào chỗ vết thương, hiệu quả rất tốt.
7. Giúp kiểm soát đường huyết
Các nhà khoa học đã nghiên cứu chiết xuất hạt ngò trên chuột có đường huyết cao với liều lượng 20mg/kg, và quan sát sau 6 giờ lượng đường trong máu của chuột đã giảm xuống 4 mmol / L, đồng thời lượng insulin giải phóng cũng tăng lên. Tác dụng này tương tự với tác dụng của thuốc điều trị tiểu đường glibenclamide.
8. Giảm Cholesterol, giúp bảo vệ tim mạch
Tác dụng này đã được thử nghiệm trên chuột cho thấy khi tiêu thụ rau ngò, lượng cholesterol LDL đã giảm, khi LDL tăng cao sẽ dẫn đến những nguy cơ bệnh tim mạch, xơ vữa mạch máu, thậm chí là đột quỵ,…
9. Ngăn ngừa ung thư
Trong rau ngò chứa hàm lượng lớn các hợp chất flavonoid, đặc biệt là myricetin và apigenin. Những hoạt chất này có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ các tế bào trong cơ thể khỏi sự tấn công của các gốc tự do gây biến đổi gen, ADN.
10. Làm giảm căng thẳng
Đã có rất nhiều nghiên cứu trên động vật cho thấy chiết xuất tinh dầu rau ngò rí có tác dụng giảm lo lắng, hạn chế trạng thái căng thẳng ở thần kinh trung ương. Tác dụng này có được tương tự như thuốc an thần Diazepam.
11. Kích thích ham muốn
Từ ngàn xưa, trong một số bài thuốc cổ truyền của Ấn Độ hoặc vùng Địa Trung Hải, người dân đã thêm rau ngò rí vào để cải thiện ham muốn vợ chồng.
12. Trị rối loạn kinh nguyệt
Ngò rí giúp cân bằng nội các tiết tố trong cơ thể phụ nữ, việc này đưa đến tác dụng làm điều hòa kinh nguyệt cho các bạn nữ.
13. Trị giun
Bài thuốc trị giun kim: hạt ngò tán nhỏ, trộn với trứng gà đã luộc chín, cho thêm ít dầu mè, giã nhuyễn và vo lại thành viên, đem nhét vào trong hậu môn vào lúc buổi tối và để suốt đêm. Làm liên tiếp 3 đêm sẽ đem lại hiệu quả rất tốt.
Nơi uy tín hàng đầu về cung cấp thuốc và thảo dược
Theo như tìm hiểu trên một số trang mạng xã hội thì Nhà thuốc Apharma là một trong những địa điểm chuyên cung cấp thuốc và thảo dược vô cùng uy tín và chất lượng. Đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp, dịch vụ ưu đãi hấp dẫn, chất lượng sản phẩm rất tốt đã làm nên thương hiệu của Apharma. Chúng tôi xin cam đoan Nhà thuốc Apharma sẽ là nơi làm bạn vô cùng hài lòng.
Kèm theo đó Công ty cp dược phẩm apharma rất nhiều dịch vụ chăm sóc khách hàng, đặc biệt trong đó có mua thuốc online cũng đang được áp dụng giúp người mua có thể được cung cấp dược liệu ở bất kỳ đâu.
Bên trên là toàn bộ những thông tin về cây ngò rí và nơi cung cấp, rất mong những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn và mọi người, kính chúc quý khách hàng luôn có nhiều niềm vui và sức khỏe trong cuộc sống.