Cây nghệ đen, hay còn được gọi trong đông y là nga truật là một loại thảo dược rất tốt cho sức khỏe. Với tác dụng chữa các chứng bệnh về tiêu hóa hiệu quả, nghệ đen được sử dụng nhiều để chế ra những bài thuốc tốt cho sức khỏe con người.
Cây nghệ đen là gì?
Cây nghệ đen hay còn có tên gọi khác là nga truật được biết đến như một loài thảo dược quen thuộc trong đông y. Các vị thuốc làm từ cây nghệ đen có tác dụng hỗ trợ chữa bệnh đau dạ dày, ăn không tiêu, tắc kinh ở phụ nữ và chứng nôn trớ ở trẻ em.
Ngoài ra, một số tên gọi khác thường gặp ở cây nghệ đen bao gồm: tam nại, nghệ tím, ngải xanh, bồng nga truật, nghệ đăm, xú thể khương, thanh khương, thuật dược, phá quan phủ,..
Tam nai là loài cây thuộc họ gừng (Zingiberales) và có tên khoa học là Cucurma Caesia.
Các thông tin chi tiết về cây nghệ đen
1, Đặc điểm của cây
Tam nại là cây thân thảo, cây mọc thẳng và chiều cao có thể đạt đến 1.5m. Thân rễ của cây có hình nón cùng các khía chạy dọc với nhiều nhánh rễ phụ non. Các rễ phụ mang theo nhiều củ tam nai. Lá nghệ đen có màu xanh nhợt, kích thước chiều dài từ 30 – 60cm và chiều rộng từ 7 – 8cm. Từ dưới thân cây thường có bẹ to mọc lên. Lá có đường gân chính màu đỏ và thường có cuống rất ngắn hoặc không có cuống.
Về hoa và quả nghệ đen: Hoa tam nai thường mọc thành cụm và đâm từ thân rễ của cây đi lên. Hoa nghệ có màu vàng, thường ra hoa trước khi có lá. Môi hoa lõm ở phía đầu với thùy giữa nhọn và bầu hoa có lông mịn. Kích thước chiều dài hoa khoảng 15mm. Quả nghệ đen thường có 3 cạnh, nhẵn và hình trứng. Bên trong quả chứa hạt thuôn màu trắng.
2, Đặc điểm dược liệu của cây tam nai
Bộ phận chủ yếu dùng để làm thuốc của cây tam nai là củ. Củ nghệ (nga truật) có hình con thoi hoặc hình trứng. Phía trên đầu củ phình to, càng về đầu dưới càng thu nhỏ dần. Kích thước chiều dài củ dao động khoảng từ 2 – 4cm. Vỏ bên ngoài của củ nghệ có màu vàng nâu, bề mặt trơn bóng trong khi bên trong thịt củ có màu tím nhạt hoặc xanh thẫm.
3, Khu vực phân bố của cây nghệ đen
Cây tam nai được tìm thấy rất nhiều ở Ấn Độ và Indonesia bởi đây là loài cây bản địa của đất nước này. Được biết, từ thế kỷ thứ 6, cây nghệ đen đã theo người Arab đến châu Âu, tuy nhiên loài thảo dược này không được người ở đây sử dụng nhiều.
Bây giờ, tại Việt Nam và một số nước Đông Nam Á người ta bắt đầu trồng nhiều tam nai. Loài cây này ưa sinh trưởng ở những vùng đất xốp ẩm, rừng núi hay ven suối.
4, Bộ phận sử dụng và cách thu hái, sơ chế củ nghệ đen
Bộ phận chủ yếu được sử dụng làm thuốc của cây nghệ đen đó là củ nghệ (tươi hoặc khô).
Cách thu hái củ tam nai: Thông thường, củ nghệ đen được thu hoạch hàng năm vào tháng 11 và tháng 12. Sau khi thu hoạch củ nghệ sẽ được sơ chế bằng cách rửa sạch đất cát và cắt bỏ hết rễ con.
5, Cách bảo quản củ nghệ đen
Tam nai cần được bảo quản trong hộp kín, tránh nơi ẩm ướt và để ở nơi khô ráo. Đồng thời cần thường xuyên phơi sấy nghệ đen tránh để xảy ra tình trạng bị mốc.
Vị thuốc của cây nghệ đen
1, Tính vị của tam nai
- Tính ôn, vị đắng, cay và không có độc (theo Khai Bảo Bản Thảo nghiên cứu)
- Vị đắng, tính bình (theo Y học Khải Nguyên cho biết)
- Trong Trung Quốc Dược học Đại Từ điển thì tam nai có vị cay, đắng và tính ẩm.
2, Quy kinh của nghệ đen
Nghiên cứu cho thấy tam nai có thể đi vào các kinh gồm túc Quyết âm Can, Can, Phế, Tỳ.
Một số tác dụng của nghệ đen đối với sức khỏe
Theo y học cổ truyền, tam nai có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người như trị ứ kinh, phá huyết, hành khí, trừng hà, khí trệ, tiêu tích do chấn thương và hóa thực.
Theo các nghiên cứu ngày nay, trong nghệ đen có chứa nhiều curcumin với những tác dụng tốt cho sức khỏe. Cụ thể là:
- Giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư cũng như hỗ trợ tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể. Đồng thời giúp làm giảm tác dụng phụ của quả trình hóa trị.
- Có tác dụng kháng viêm rất tốt, giúp ngăn chặn các quá trình kích hoạt phản ứng viêm trong cơ thể con người.
- Có tính chống oxy hóa cao. Nhờ vậy giúp ức chế sự hình thành và phát triển của các gốc tự do gây hại.
- Hỗ trợ giảm đau răng, viêm xương khớp và một số vấn đề đau dạ dày
- Bên cạnh đó, tinh dầu chiết xuất từ củ tam nai có khả năng giúp ức chế sự hình thành và phát triển của các tế bào ung thư gan. Những nghiên cứu trên thỏ cho thấy khả năng giúp tăng sự hấp thu máu của nước sắc nghệ đen đem đến tác dụng ngừa ung thư tuyệt vời.
Cách sử dụng và liều lượng dùng thuốc nghệ đen
Cách sử dụng: Các dạng sử dụng của thuốc nghệ đen bao gồm dạng bột, viên hoàn hoặc thuốc sắc.
Liều lượng sử dụng thuốc tam nai là khoảng từ 3 – 6g mỗi ngày.
Độc tính của cây nghệ đen cần chú ý
Thông thường, cây tam nai không có độc tính. Tuy vậy, đối với người quá mẫn cảm với các thành phần thảo dược của cây nghệ đen có thể phản ứng lại khi sử dụng thuốc. Một số biểu hiện cụ thể bao gồm: Dạ dày khó chịu, phát ban, buồn nôn hoặc tiêu chảy… Nếu có bất cứ biểu hiện bất thường nào, bạn cần ngừng sử dụng nghệ đen và tìm đến bác sĩ để điều trị kịp thời.
Một số bài thuốc từ nghệ đen phổ biến
1, Bài thuốc chữa chứng chướng bụng, đầy hơi, ăn không tiêu
Cần chuẩn bị những thứ sau:
- Một quả tim lợn
- 25g tam nai
Cách làm:
- Tim lợn được sơ chế và rửa sạch sẽ, sau đó thái thành miếng vừa ăn
- Tam nai thái lát mỏng, sau đó đem lên nấu chung với tim lợn
- Nêm nếm thêm gia vị vừa miệng và dọn kèm ăn cùng cơm.
Ăn liên tục trong khoảng từ 5 ngày đến 1 tuần sẽ có tác dụng dễ tiêu hóa hơn trong việc ăn uống, đồng thời giúp giảm các triệu chứng khó chịu bụng khác.
2, Bài thuốc chữa nôn trớ khi bú sữa ở trẻ nhỏ
Cần chuẩn bị những thứ sau:
- Nghệ đen: 4g
- Hạt muối ăn: 4g
- Ngưu hoàng lượng: Cỡ bằng hạt gạo
Cách làm:
- Lấy tam nai hòa cùng sữa và muối
- Sau đó nấu sôi trong khoảng thời gian là 5 phút
- Thêm ngưu hoàng vào và khuấy đều cho tan ra
- Chia ra uống đều trong ngày.
3, Bài thuốc chữa chứng hoa mắt, chóng mặt ăn uống không ngon miệng
Cần chuẩn bị những thứ sau:
- Đương quy: 20g
- Đào nhân: 20g
- Ngưu tất: 20g
- Hà thủ ô: 20g
- Sài hồ: 20g
- Lô hội: 25g
- Nghệ đen: 30g
- Hoàng kỳ: 30g
- Long đởm thảo: 10g
- Đại hoàng: 10g
Cách làm:
- Cho tất cả các vị thuốc đem sao vàng và thái nhỏ
- Sau đó cho vào bình thủy tinh, đổ rượu ngập và tiến hành ngâm rượu trong thời gian 2 tuần.
- Liều lượng sử dụng mỗi lần uống là khoảng 20ml. Uống 2 – 3 lần mỗi ngày.
4. Bài thuốc trị đau bụng kinh
Cần chuẩn bị những thứ sau:
- Nghệ đen: 20g
- Ngải cứu: 8g
- Ích mẫu: 16g
Cách làm:
- Cho các thành phần trên vào ấm, sắc với nửa lít nước cho đến khi cạn còn khoảng 200ml.
- Chia số thuốc trên thành 2 lần uống, mỗi lần uống khoảng 100ml.
- Cần uống trước bữa ăn chính hàng ngày. Bên cạnh đó cần lưu ý là uống thuốc này trước kỳ kinh nguyệt khoảng 5 – 7 ngày.
5, Bài thuốc chữa đau bụng từng cơn do bị nhiễm lạnh từ cây tam nai
Cần chuẩn bị những thứ sau:
- Mộc hương: 50g
- Củ nghệ đen: 100g
Cách làm:
- Lấy 2 thành phần trên tán cùng nhau thành bột mịn
- Sau đó bảo quản trong hũ có nắp đậy kín
- Uống hàng ngày. Thực hiện pha 2g bột cùng nước giấm pha loãng.
6, Bài thuốc bồi bổ khí huyết, chữa thiếu máu, suy nhược, da dẻ xanh xao, hấp thu kém từ cây tam nai
Cần chuẩn bị những thứ sau:
- Nghệ đen: 40g
- Xuyên khung: 40g
- Cam thảo: 40g
- Đỗ nhược: 40g
- Hồi hương: 40g
- Đương quy: 40g
- Địa hoàng thán: 40g
- Bạch thược: 40g
Cách làm:
- Lấy tất cả các thành phần trên đem tán thành bột mịn
- Sau đó vo thành dạng viên hoàn nhỏ
- Uống mỗi ngày với liệu lượng khoảng 8 – 12g.
7, Bài thuốc trị nứt gót chân từ cây tam nai
Cần chuẩn bị những thứ sau:
- Bột nghệ đen
- Dầu dừa hoặc có thể thay thế bằng dầu thầu dầu
Cách làm:
- Bột nghệ đen trộn với dầu tạo ra hỗn hợp hơi sền sệt
- Thực hiện đắp lên gót chân chỗ bị nứt mỗi tối hàng ngày trước khi đi ngủ
- Sau đó giữ trong 15 phút rồi rửa sạch lại với nước.
Một số điều kiêng kỵ cần tránh khi sử dụng nghệ đen
Khi sử dụng tam nai, bạn cần lưu ý một số điều kiêng kỵ sau:
- Các trường hợp khí huyết hư, có thai, nên tránh dùng nghệ đen và các bài thuốc từ tam nai
- Không nên sử dụng tam nai khi bị rong kinh bớt nghệ đen có tính phá huyết
- Người có cơ thể hư yếu khi sử dụng nghệ đen cần kết hợp sử dụng cùng sâm, truật theo hướng dẫn của thầy thuốc chứ không sử dụng riêng lẻ
- Cần chú ý rằng khi uống tam nai có thể làm chậm quá trình đông máu trong cơ thể. Vì vậy, nếu bạn sắp phải phẫu thuật thì cần ngưng dùng thuốc nghệ đen trước và sau khi thực hiện phẫu thuật ít nhất 2 tuần.
Địa chỉ cung cấp các loại thuốc từ cây tam nai
Nếu các bạn đang có nhu cầu tìm mua các loại thuốc từ cây tam nai thì hãy đến với Nhà thuốc trực tuyến Apharma. Bạn có thể mua online trên website của Apharma hoặc mua trực tiếp tại hệ thống các cửa hàng của chúng tôi trên khắp cả nước.
Trên đây là các thông tin về cây nghệ đen mà Apharma tổng hợp được. Cần lưu ý rằng những thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo. Cảm ơn các bạn đã quan tâm và theo dõi bài viết. Mong rằng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích cho các bạn.
