Cây dây đòn gánh là cây gì? Những tác dụng cụ thể của cây dây đòn gánh mà bạn cần phải biết? Liệu bạn có nên sử dụng loại cây này cho cơ thể mình?
Là một loại cây mọc hoang trong những vùng rừng núi của Việt Nam, cây dây đòn gánh đã được biết đến từ lâu với các tính năng cực kỳ vượt trội của mình ở lĩnh vực y học. Tuy nhiên, số lượng người thực sự hiểu rõ loại dược liệu này lại không quá nhiều. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về cây dây đòn gánh, bài viết dưới đây xin được đưa ra mọi thông tin một cách chi tiết nhất.
Giới thiệu sơ lược cây dây đòn gánh
Với sự phân bố rộng rãi trong khu vực sống của mình, cây dây gân được biết đến với vô vàn những cái tên khác nhau như:
- Tên thường gọi: Cây đơn tai mèo, cây dây đòn gánh, cây dây gân, cây dây đòn kẻ trộm, cây dây con kiến, cây dây râu rồng, cây đơn tai, cây dây xà phòng, cây hạ quá đằng.
- Tên khoa học (Tên tiếng anh): Gouania leptostachya.
Cây được xếp thuộc họ thực vật Rhamnaceae (táo ta).
Mô tả chi tiết cây dây đòn gánh
1. Đặc điểm sinh thái cây dây gân
- Thân mềm, phát triển theo hướng leo lên các bề mặt khác nhau. Khi phát triển hoàn toàn thì có kích thước tương đối dài.
- Phần cành nhẵn, có màu xanh khi còn non, khi phát triển thì sẽ có màu nâu và khi già thì sẽ có màu xám hơi nhạt.
- Lá có màu xanh lục, mọc so le với nhau. Phiến lá có dạng hình bầu dục. Nhọn ở phần đầu và tù ở phần gốc. Mặt lá khá nhẵn, có các đoạn gân nổi rõ trên mặt lá. Trên mép lá thường có hình răng cưa.
- Vào tháng 7 hoặc tháng 9 hằng năm, cây sẽ cho ra hoa. Vị trí mọc là thường ở nách lá hoặc đầu các cành. Mọc tập trung thành những chùy khác nhau, khá thưa, có chiều dài rơi vào khoảng 25cm. Kích thước của mỗi bông hoa là rộng 3mm và cánh hoa dài 1mm. Hoa được đánh giá khá đẹp với màu trắng tinh khiết.
- Sau mùa hoa, cụ thể là tháng 9 đến tháng 12, cây sẽ cho ra quả. Quả loại cây này thường khô, có kích thước từ 10mm đến 12mm. Có màu nâu, trên quả có 3 ngạnh khác nhau.
2. Bộ phận có thể dùng làm dược liệu
Lá và dây đều có thể được sử dụng làm thuốc. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng một số thành phần khác trong cây để làm dược liệu.
Lá và thân cây dây đòn gánh có thể dùng làm thuốc
3. Khu vực phân bố và sinh trưởng của cây
Đây là một loại cây ưa ẩm và mát mẻ. Do đó bạn có thể tìm thấy nó mọc ở nhiều những khu vực như phía nam Trung Quốc, phía bắc Việt Nam, phía bắc Myanmar,.. Đặc biệt tại nước ta, cây mọc nhiều ở các tỉnh thành như Yên Bái, Hòa Bình, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái Nguyên,… Môi trường lý tưởng cho cây thường là những khoảng đất trống, dọc theo những bờ suối trong rừng.
4. Phương pháp thu hoạch và sơ chế, bảo quản
Khi tiến hành thu hái, người nông dân chỉ cần ngắt lấy phần lá và cành trên cây, đem về rửa sạch bụi bẩn. Tùy vào nhu cầu sử dụng mà có thể lựa chọn đem phơi khô lá hoặc dùng tươi trực tiếp.
Khi đã thu được thành phẩm, bạn cần đảm bảo cất giữ chúng ở những nơi khô ráo, thoáng và mát, không bị ảnh hưởng bởi ẩm mốc và mối mọt.
5. Mùa thu hoạch cây dây đòn gánh trong năm
Bạn có thể tiến hành thu hái loại cây thuốc này quanh năm.
Thành phần dược liệu có trong cây dây đòn gánh
Trong lá và vỏ cây có chứa những thành phần dược liệu như: Saponin. Đặc biệt trong lá có chứa loại chất hóa học alcaloid.
Phương thức điều chế và sử dụng của cây dây đòn gánh
Tùy theo tình trạng bệnh và sức khỏe của bạn mà phương pháp sử dụng là không giống nhau. Tuy nhiên, phổ biến và thông dụng nhất là lấy lá tươi giã nát hoặc sắc dược liệu khô để uống.
Vị thuốc của cây dây đòn gánh
1. Tính chất và mùi vị
Tính mát, vị chát có chút hơi đắng.
2. Quy kinh
Chưa có nghiên cứu cụ thể nào chỉ ra.
3. Tác dụng dược lý của cây dây đòn gánh
Theo những nghiên cứu đông y dân gian, có thể thấy cây có những tác dụng như sau:
- Công dụng: Tán huyết, thông mạch, tiêu giảm viêm nhiễm, giảm cơn đau, hoạt lạc, thanh nhiệt cơ thể và thư cân.
- Chủ trị: Điều trị các vết thương, phong thấp xương khớp, kinh nguyệt thất thường, đau vùng thắt lưng và xương sống, bỏng nhẹ. Dùng bên ngoài có thể điều trị được sài giật, ngộ độc, hạ sốt và cảm gió.
Ngoài ra ở tùy các quốc gia khác nhau như Thái Lan, Trung Quốc và Ấn Độ mà các ghi chép về tác dụng dược lý có thể khác nhau.
4. Liều lượng sử dụng an toàn
Con số này có thể không cố định. Tuy nhiên, thường thấy và ở mức an toàn thì dao động quanh con số 8 gram đến 16 gram.
5. Độc tính khi sử dụng quá liều
Hiện vẫn chưa có những ghi chép chính xác về việc này, tuy nhiên để đảm bảo an toàn bạn vẫn nên có những lưu ý nhất định từ bác sĩ trước khi sử dụng.
Công dụng, lợi ích cho sức khỏe con người của cây dây đòn gánh
Theo những nghiên cứu khoa học mới được đưa ra gần đây, loại cây này có thể trị được rất nhiều bệnh khác nhau. Có thể kể đến một vài như:
- Giảm đau viêm dạ dày.
- Bồi bổ sức khỏe phụ nữ sau khi sinh.
- Điều trị các vết bỏng nhẹ.
- Làm tan vết bầm, tụ máu.
- Điều trị chứng viêm họng, cảm sốt.
- Điều trị đau nhức xương và khớp.
- Điều trị chứng sốt rét.
- Điều trị chứng lở loét.
Ngoài ra, cây thuốc dây đòn gánh này còn có thể điều trị rất nhiều loại bệnh khác nữa. Đây thực sự là một loại cây có tác dụng rất lớn với sức khỏe con người.
Những lưu ý và kiêng kị khi sử dụng cây dây đòn gánh
Bạn cần nắm rõ những lưu ý sau đây để đảm bảo việc dùng cây thuốc mang lại hiệu quả cao nhất:
- Không đường dùng với những phụ nữ đang trong thai kỳ.
- Có thể xảy ra tình trạng tương tác với một số loại dược phẩm từ nước ngoài. Bạn cần thông báo cho bác sĩ mọi loại thuốc đã và đang sử dụng trước khi dùng cây dây đòn gánh.
Ngoài ra còn rất nhiều những chú ý khác đặc biệt hơn mà bạn có thể được thầy thuốc khuyến cáo. Lời khuyên Apharma đưa ra là hãy có kế hoạch sử dụng thuốc thật kỹ càng, theo đó là bám sát lấy lời khuyên mà bác sĩ đưa ra.
Các vị thuốc dân gian có thành phần là cây dây đòn gánh
1. Điều trị các vết bỏng nước sôi mức độ nhẹ
- Cần có: Thân và lá tươi của cây dây gân.
- Cách tiến hành: Rửa sạch bằng nước. Giã nát toàn bộ nguyên liệu và thêm một chút nước lọc vào ngâm. Lấy dịch chiết được thoa lên vùng da bị bỏng. Dùng liên tục để đảm bảo hiệu quả lớn nhất.
2. Điều trị các vết thương sinh tụ máu, đau nhức và sưng tấy
- Cần có: Một lượng lá và thân tươi của cây dây đòn gánh.
- Cách tiến hành: Lấy tất cả rửa thật sạch. Giã nhỏ toàn bộ, cho vào đó một chút rượu độ cồn cao và đắp trực tiếp lên vùng da bị tổn thương. Tuy vậy, không áp dụng cách chữa bệnh này với vết thương hở ngoài da.
3. Điều trị các cơn đau nhức do ngã
- Cần có: Một lượng 16 gram lá và thân cây dây đòn gánh đã được phơi khô.
- Cách tiến hành: Sắc tất cả nguyên liệu với một lượng 400ml nước. Lấy nước vừa thu được hòa vào với 1 lít rượu. Chia đều thành 3 ngày uống. Mỗi ngày uống 3 lần.
4. Điều trị chứng cảm sốt
- Cần có: Là cây dây đòn gánh còn tươi, một lượng 16 gram.
- Cách tiến hành: Rửa sạch toàn bộ nguyên liệu đã chuẩn bị. Giã nát toàn bộ rồi đắp vào lòng bàn tay cùng trán của bạn để hạ thân nhiệt an toàn nhất.
5. Điều trị triệu chứng của trúng gió
- Cần có: Một lượng từ 8 gram đến 16 gram nguyên liệu đã sấy khô của cây dây đòn gánh.
- Cách tiến hành: Lấy toàn bộ nguyên liệu sắc với một lượng nước là 500ml. Thu được tầm nửa bát nước thì dừng, lấy uống sau khi ăn trưa xong. Thực hiện trong tầm 2 ngày, kết hợp với cháo tía tô để tăng cường hiệu quả.
6. Điều trị chứng đau nhức xương khớp
- Cần có: Thân cây dây đòn gánh còn tươi đã bỏ lá.
- Cách tiến hành: Đem cắt ngắn thành các đoạn nhỏ. Phơi khô toàn bộ nếu chưa qua các bước sơ chế rồi sao vàng đều. Sau đó, ước lượng cứ 1kg thì ngâm với khoảng 3 lít rượu. Ngâm hỗn dịch đó trong 30 ngày liên tiếp. Khi đã thu được rượu thì có thể xoa bóp bên ngoài hoặc uống trực tiếp.
7. Điều trị chứng bệnh sốt rét
- Cần có: 10 gram cây dạ giao đằng, 10 gram thảo quả, 8 gram của cây chó đẻ, 12 gram thường sơn, 10 gram lá cây mãng cầu còn tươi, 4 gram ô mai. Ngoài ra còn cần 4 gram dây cóc và 4 gram hạt cau.
- Cách tiến hành: Lấy tất cả nguyên liệu rửa thật sạch. Sau đó, đem sắc lấy nước và dùng để uống trước khi lên cơn sốt rét tầm 2 tiếng.
8. Điều trị chứng đau nhức xương khớp và bong gân khi tập thể dục
- Cần có: 8 gram lá cây bạc thau, 10 gram lá cây náng và 10 gram lá cây dây đòn gánh.
- Cách tiến hành: Rửa sạch toàn bộ nguyên liệu. Giã nát và đắp trực tiếp lên chỗ đau, cố định dược liệu bằng bằng dán.
Những ai nên sử dụng cây thuốc dây đòn gánh
Được đánh giá là một loại cây khá an toàn với người dùng, hầu hết chúng ta đều có thể sử dụng cây thuốc này. Tuy nhiên, những trường hợp cụ thể như phụ nữ đang có thai hoặc người dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong cây đều không được sử dụng cây. Để hiểu rõ hơn về những người có thể được dùng, bạn nên liên hệ với bác sĩ có chuyên môn.
Địa điểm bán thành phẩm từ cây dây đòn gánh uy tín
Với những lưu ý trên, chắc hẳn bạn đã đủ khả năng để nhận biết cũng như sử dụng các sản phẩm từ cây dây đòn gánh. Tuy nhiên, còn một vấn đề quan trọng nữa là chất lượng cũng như uy tín của nơi bán.
Nếu bạn gặp khó khăn không biết lựa chọn ở đâu, công ty cổ phần dược phẩm Apharma sẽ là cái tên bạn không thể nào có thể bỏ qua. Tại đây, chúng tôi cam kết bán sẽ tìm được sản phẩm mình ưng ý nhất. Không chỉ vậy, với công nghệ hiện đại cùng hình thức nhà thuốc online được cung cấp, bạn sẽ cực kỳ dễ dàng trong việc chọn lựa cũng như đặt mua các sản phẩm.
Trên đây là toàn bộ những điều bạn cần biết về cây dây đòn gánh. Đây là một loại cây thực sự rất tốt với sức khỏe của bạn. Rất mong chúng có thể giúp bạn nhiều hơn trong các phương pháp trị bệnh của mình.