Cây bông mã đề là một trong những loại cây thân thảo được dùng làm thuốc chữa nhiều căn bệnh. Nổi bật trong đó là bệnh lý sỏi thận, viêm bàng quang. Để hiểu rõ về công dụng, đặc điểm cây mã đề cũng như cách dùng cây bông mã đề đạt hiệu quả cao nhất, hãy cùng Apharma tìm hiểu nhé.
Sơ lược về dược liệu bông mã đề
Mã đề là một loại cỏ mọc hoang ở nhiều nơi chứa trong mình rất nhiều chất dinh dưỡng. Thảo mộc này giúp thanh nhiệt, giải độc, lọc thận và đào thải độc tố cùng nhiều công dụng rất hữu ích cho cơ thể chúng ta.
- Tên thường gọi dược liệu: Nó còn được gọi với các tên khác như: Cây mã đề, cây bông mã đề, xa tiền tử, xa tiền thảo, rau mã đề, bông lá đề, mã đề thảo, nhã én.
- Tên khoa học: Plantago Major L
- Thuộc họ: Plantaginaceae
Hình ảnh cây bông mã đề
Mô tả về thảo dược bông mã đề
Đặc điểm cây bông mã đề
Cây bông mã đề dễ dàng nhận biết nhờ vào những đặc điểm nổi bật sau đây:
- Thảo mộc này thuộc loài cây cỏ, thấp và mọc thành từng bụi.
- Lá dược liệu thường mọc lên thành từng cụm ở gốc cây, phiến lá rộng trong khoảng 6cm đến 10cm có hình dạng giống chiếc thìa hoặc quả trứng và đặc biệt dọc theo sống lá có nhiều gân.
- Hoa dược liệu có đặc điểm mọc thành một bông dài khoảng 20-25cm hướng thẳng đứng lên trên.
- Quả loại cây này thuộc loại quả nang chứa khoảng 8-12 hạt màu nâu đen bóng nhìn giống như hạt vừng.
Cây bông mã đề mọc ở đâu?
Cây bông mã đề là loại cây ưa ẩm và xuất hiện rất nhiều nơi như ven đường, góc vườn hay ngay cả bụi rậm. Đặc biệt những khu vực có đất tơi xốp cùng với khí hậu mát sẽ thích hợp cho sự phát triển của loại thảo dược này.
Bộ phận dùng làm dược liệu có tác dụng tốt nhất của cây mã đề
Lá cây bông mã đề là bộ phận mang lại nhiều lợi ích nhất. Tuy nhiên hạt, thân và rễ của loại dược liệu này cũng mang đến rất nhiều công dụng đối với việc điều trị các bệnh lý.
Cây bông mã đề với nhiều công năng hữu ích
Phương pháp thu hái, sơ chế và bảo quản
Theo kinh nghiệm từ xưa đến nay, vào khoảng tháng 7 đến tháng 8 là thời điểm thích hợp cho việc thu hái bởi khoảng thời gian này chính là lúc hạt đã già và có nhiều chất dinh dưỡng.
Sau khi thu hái thì chúng ta mang đi phơi khô hoặc sấy khô. Còn phần vỏ đem đập rồi lấy hạt.
Nên bảo quản dược liệu ở những nơi khô ráo tránh côn trùng.
Thời hạn sử dụng kể từ khi sơ chế
Loại thảo dược này thường được đem đi phơi khô nên bạn chỉ cần bảo quản trong túi bóng kín và đặc biệt không có hiện tượng ẩm mốc, hư hại côn trùng cắn thì vẫn sử dụng bình thường.
Cách phân biệt thành phẩm tốt
Cây bông mã đề to sậm màu và đã có hoa cao tầm 20-25cm thì sẽ được thu hái làm thuốc.
Mùa thu hoạch trong năm của bông mã đề tươi
Mã đề thường được chọn thu hoạch vào tháng 7, tháng 8 hằng năm khi cây đạt đủ tiêu chuẩn.
Thành phần cây bông mã đề
Cây bông mã đề bao gồm:
- Lá cây bông mã đề: chất nhầy, chất đắng, Carotene, Vitamin C, Vitamin K và yếu tố T.
- Thân: Glucozit hay còn gọi là Aucubin, Rinantin hoặc Aucubozit.
- Hạt: chất nhầy, Axit Plantenolic, Admin và Cholin.
- Rễ cây
Phương pháp bào chế và sử dụng cây bông mã đề
- Lá cây: Chúng ta có thể ăn sống hoặc sấy khô để làm trà hay dược liệu chữa bệnh.
- Thân cây, hạt và rễ cây: Đem phơi hoặc sấy khô kết hợp cùng với một số thảo dược khác.
Vị thuốc bông mã đề tươi
- Tính vị – Quy kinh: Mã đề được biết đến với vị ngọt, tính hàn; vào kinh can, thận và bàng quang.
- Liều lượng sử dụng an toàn: Dùng 10g đến 30g mỗi ngày.
- Mã đề là loại thảo dược lành tính không có tình trạng xảy ra độc tính khi dùng quá liều.
Công dụng và lợi ích cho sức khỏe con người của thảo dược cây bông mã đề
- Đầu tiên phải kể đến công dụng lợi tiểu và chữa bệnh lý sỏi thận, viêm cầu thận, viêm đường tiết niệu vô cùng hiệu quả.
- Tiếp đến cây mã đề còn có thể giúp đẩy lùi các triệu chứng khi người bệnh mắc các bệnh về đường hô hấp như: ho, đau họng, tiêu đờm.
- Ngoài ra còn giúp cải thiện những tình trạng mụn nhọt, nám do các bệnh ngoài da gây nên.
- Có khả năng tăng cường chức năng gan, đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, thanh nhiệt, giải độc gan và còn trị cả chứng rụng tóc.
- Bên cạnh đó, nó còn giúp hỗ trợ trong quá trình điều trị về thị lực.
- Đặc biệt, bông mã đề còn là một trong những dược liệu đắc lực trong việc hỗ trợ quá trình làm giảm và ngăn ngừa những triệu chứng về ung thư.
- Trị độc do côn trùng cắn.
Hỗ trợ điều trị sỏi thận rất hữu hiệu
Những kiêng kị và bí quyết sử dụng bông mã đề hiệu quả
Cách sử dụng bông mã đề sẽ ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả mà loại thảo dược này mang lại. Dù là một trong những loại dược liệu rất lành tính và vô cùng tốt cho sức khoẻ song chúng ta vẫn phải lưu ý một số điểm sau đây khi dùng cây mã đề trong các bài thuốc chữa bệnh:
- Những người đang trong thời gian thai kỳ hoặc cho con bú cần phải làm đúng theo chỉ dẫn y bác sĩ hay những người có chuyên môn về liều lượng dùng khi sử dụng thảo dược này.
- Không dùng những bài thuốc từ loại dược liệu này cho trẻ nhỏ có độ dưới 3 tuổi.
- Tuyệt đối không được phép tự ý kết hợp mã đề với thuốc Tây hay những dược liệu khác khi chưa có chỉ định của bác sĩ hay dược sĩ.
- Trước khi uống mã đề chúng ta nên tìm hiểu các món ăn hay thực phẩm kiêng kỵ.
- Một điểm cần lưu ý nữa đó chính là trong quá trình điều trị bằng thảo dược bông mã đề thì cấm uống rượu bia hoặc chất kích thích bởi nó ảnh hưởng đến kết quả tốt mà dược liệu này mang lại.
- Những người đang gặp phải tình trạng tiểu nhiều, thận hư, táo bón hoặc bị thấp nhiệt.
Các bài thuốc dân gian quý từ cây bông mã đề
Trị sỏi thận, sỏi bàng quang
Chúng ta cần:
- 30gr cây bông mã đề
- 30gr ngư tinh thảo
- 30gr kim tiền thảo
Ta sử dụng như sau:
- Đầu tiên lấy toàn bộ các dược liệu đã chuẩn bị và đổ thêm 700ml nước. Sau đó đem đun sôi rồi để lửa riu riu và lưu ý chúng ta nên đun cho tới khi các dưỡng chất của dược liệu ngấm ra thuốc thì tắt bếp.
- Sử dụng 2 lần trong ngày.
Điều trị tình trạng ho, tiêu đờm
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 1 nắm cây bông mã đề tươi hoặc khô.
Các bước thực hiện:
- Cho khoảng 600ml nước cùng với mã đề đun khoảng 25 phút rồi tắt bếp.
- Tiếp đến đem hỗn hợp vừa nấu đi lọc bỏ bã và chắt lấy nước để uống ( nhớ một điểm là chỉ sử dụng trong ngày và tuyệt đối không để qua đêm rồi uống).
Trị tiểu buốt, rát hay bệnh lý viêm đường tiết niệu
Sử dụng
- 20g Hoạt thạch cùng 3g Cam thảo
- 6g Đại hoàng và 2g Đăng tâm
- Mỗi loại sau dùng 10g: xa tiền tử ( tên gọi hạt cây mã đề khô), Biển súc, Cù mạch, Mộc thông, Chi tử.
Sau đó thì ta đem sắc lấy nước uống.
Dùng cây mã đề trị mụn hay vết côn trùng cắn
Nếu chúng ta đang gặp phải tình trạng mụn nhọt hay côn trùng cắn thì hãy chuẩn bị ngay một ít mã đề tươi sau đó làm như sau:
- Rửa sạch rồi đem đi giã nhuyễn.
- Tiếp đến chúng ta cần làm sạch vùng da bị mụn hay do côn trùng cắn.
- Cuối cùng đem đắp hỗn hợp trên lên vùng da vừa vệ sinh rồi sử dụng một miếng vải nhỏ băng lại trong khoảng 30 phút.
Bí quyết sử dụng thảo dược hiệu quả nhất kèm chế độ vận động phù hợp tốt cho sức khỏe
Tuỳ thuộc vào mức độ cũng như triệu chứng mà liều lượng và cách dùng loại dược liệu này sẽ khác nhau. Chính vì điều đó nên trước khi người bệnh sử dụng cần hỏi ý kiến những người có chuyên môn và tuyệt đối không tự ý dùng vị thuốc này.
Đi kèm với đó chúng ta nên vận động thể dục mỗi ngày bằng cách tham gia một trong những bộ môn như: đi bộ, chạy bộ, gym, yoga, khiêu vũ,… nhằm tăng sức đề kháng từ đó phòng tránh được các căn bệnh nguy hiểm.
Khi nào nên dùng cây bông mã đề và sử dụng bao lâu?
Người bình thường sử dụng thảo dược mã đề có ảnh hưởng gì không?
Cây bông mã đề với rất nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe. Tuy nhiên, chúng ta không thể tùy tiện dùng dược liệu này bởi mã đề là một trong những trong những loại cây có khả năng giúp lợi tiểu. Chính vì vậy, người khỏe mạnh hay không gặp phải bất kỳ một vấn đề nào thì có thể uống 20g mỗi ngày sử dụng cây bông mã đề bằng cách hãm trà thay nước uống nhưng nên hạn chế sử dụng cây bông mã đề vào buổi tối để tránh tình trạng đi tiểu nhiều lần vào ban đêm.
Cách lựa chọn nơi bán và sản phẩm chất lượng tốt
Hiện nay trên thị trường có vô số mặt hàng đông dược bị nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng tràn lan gây rất nhiều ảnh hưởng đến hiệu quả chữa bệnh. Vì vậy nên khi mua hàng chúng ta cần lựa chọn những địa chỉ uy tín, chất lượng để tránh trường hợp mua phải dược liệu trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Để biết được cây mã đề chất lượng cần lưu ý những điểm sau đây:
- Thứ nhất: Chọn mua sản phẩm có mùi thơm đặc trưng mã đề, tìm mua ở những nơi uy tín, được cấp phép hoặc nhiều người biết đến.
- Thứ hai: Dược liệu không bị ẩm mốc hay có mùi hôi, dược liệu đã để trong một thời gian dài mà không được bảo quản tốt
- Cuối cùng: Cây bông mã đề loại tốt là những loại không sử dụng chất bảo quản và không bị lẫn các tạp chất.
Cách lựa chọn nơi bán và sản phẩm chất lượng tốt
Trên đây là toàn bộ thông tin giới thiệu về đặc điểm, cách dùng cũng như công dụng của cây bông mã đề. Hy vọng những chia sẻ trên của nhà thuốc Apharma – một trong những địa chỉ cung cấp các loại thuốc chính hãng, uy tín đã đưa đến bạn đọc những kiến thức bổ ích về dược liệu này. Nếu có bất cứ thắc mắc nào cần tư vấn kỹ và cụ thể hơn, vui lòng liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp.