Cây ngũ gia bì

Ngũ gia bì là có công dụng minh mục, mạnh gân xương và đặc biệt bổ trung. Chính vì thế nên, dược liệu này thường được áp dụng trong các phương thuốc chữa đau nhức xương khớp, giảm khả năng sinh lý, suy nhược và tiểu tiện kém. Bài viết dưới đây của nhà thuốc Apharma sẽ đem đến cho bạn đọc những thông tin chi tiết hơn về thảo dược này nhé!

Giới thiệu sơ lược về cây ngũ gia bì

Ngũ gia bì là loại dược liệu mọc hoang ở vùng núi phía Bắc nước ta thường được thu hái vào mùa hè lấy phần vỏ rễ để làm vị thuốc chữa bệnh.

• Tên thường gọi dược liệu: cây lằng, cây ngũ gia bì, cây đáng, cây chân vịt, cây chân chim, sâm nam, thích gia bì, xuyên gia bì, cây ngũ gia bì gai, cây ngũ gia bì chân chim.
• Tên khoa học: Schefflera Octophylla
• Thuộc họ: Ngũ gia bì (danh pháp khoa học: Araliaceae).

Hình ảnh cây ngũ gia bì

Mô tả vài nét về dược liệu cây ngũ gia bì

Đặc điểm nhận biết cây ngũ gia bì

• Cây ngũ gia bì cao trong khoảng từ 2m đến 8m.
• Lá ngũ gia bì: Loại lá kép hình chân vịt với mỗi lá tầm 6 đến 8 lá chét cùng phiến lá hình trứng mọc so le nhau. Hai mặt lá nhẵn với mặt trên sẫm bóng.
• Hoa mọc thành cụm màu trắng lục.
• Quả mọng hình cầu dẹt khi chín có màu đen đường kính cỡ 3mm đến 4mm.

Cây ngũ gia bì thường mọc tập trung ở đâu?

Thảo dược ngũ gia bì thường xuất hiện ở miền Nam Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Malaysia, Nhật Bản, Ấn Độ.

Còn riêng ở nước ta, loại thảo dược này thường phân bổ ở các tỉnh miền Bắc như: Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Cạn, Lào Cai, Hòa Bình, Tuyên Quang, Hà Tây,…

Bộ phận cây ngũ gia bì được sử dụng làm dược liệu

Vỏ của thân và rễ được dùng làm dược liệu. Bên cạnh đó lá của cây ngũ gia bì cũng được sử dụng để chữa sưng đau.

Cách thức thu hái, sơ chế và bảo quản cây ngũ gia bì

• Thu hái: Chỉ được thu hái những cây trên 10 tuổi. Đào cây lấy phần rễ rồi đem bóc lấy phần vỏ bên ngoài.
• Chế biến: Sau khi thu hái vỏ rễ đem rửa sạch, thái nhỏ rồi đem phơi khô hoặc sấy khô.
• Bảo quản: Những nơi khô ráo, thoáng mát tránh hiện tượng ẩm mốc hay côn trùng cắn.

Thời gian dùng kể từ lúc sơ chế cây ngũ gia bì

• Ngũ gia bì tươi: Dùng sau khi thu hái về.
• Còn đối với ngũ gia bì khô: Nếu được bảo quản tốt không có bất kỳ tình trạng hư hỏng gì thì vẫn có thể sử dụng.

Cách phân biệt thành phẩm dược liệu ngũ gia bì chất lượng tốt

• Cây ngũ gia bì tươi: chọn những cây xanh không sâu bệnh hay héo úa.
• Ngũ gia bì khô: cần chọn những loại đã hoàn toàn khô và không có hiện tượng ẩm mốc hư hại gì.

Thời gian thu hái cây ngũ gia bì thích hợp nhất trong năm 

Thu hái quanh năm lưu ý chọn những cây trên 10 năm để thu hái.

Thành phần cây ngũ gia bì

Vỏ thân cây có chứa tầm 0.9 – 1% tinh dầu, saponin triterpene.

Cách thức bào chế và sử dụng cây ngũ gia bì

Thông thường ta thường dùng ngũ gia bì dưới dạng sắc hoặc có thể ngâm cùng rượu.

Vị thuốc cây ngũ gia bì

• Tính vị, quy kinh: Vị cay, hơi đắng cùng tính ôn đi vào kinh Phế, Thận và Can.
• Liều lượng thông thường: 6g đến 12g.
• Là loại thảo dược không chứa độc tố.

Lợi ích và công dụng mà cây ngũ gia bì đem đến cho sức khỏe con người 

Công dụng cây ngũ gia bì đối với sức khỏe con người kể đến như:

• Chữa các kiểu chứng mệt mỏi, đau nhức xương khớp do phong thấp.
• Chữa bệnh lý huyết áp thấp.
• Giúp xương mau phục hồi.
• Chữa thấp khớp.
• Trị suy nhược ở nữ giới.
• Phương thuốc chữa khớp sưng đau làm giảm khả năng vận động.
• Hỗ trợ chữa yếu sinh lý ở nam giới.
• Trị phù thận.
• Trị chứng nhức mỏi xương khớp do thận dương hư.
• Trị đau vai, đau dây thần kinh cổ.
• Chữa chân tay yếu mềm và tỳ vị hư nhược.
• Chữa chứng thống phong.
• Chữa chứng thận khí hưu hàn gây tiểu ít, tiểu són, lưng gối đau.

Chữa chứng đau nhức xương khớp hiệu quả

Những điều kiêng kỵ cùng bí quyết sử dụng cây ngũ gia bì sao cho thật hiệu quả

Tuy cây ngũ gia bì không chứa độc tố nhưng để đảm bảo an toàn cũng như hiệu quả điều trị cần chú ý những điều sau:

• Tuyệt đối không tự ý kết hợp ngũ gia bì với bất kỳ loại thuốc tây nào mà không được sự cho phép của các y bác sĩ hay thầy thuốc chuyên khoa.
• Không sử dụng ngũ gia bì cho người âm hư hỏa vượng.
• Một số phương thuốc từ thảo dược ngũ gia bì chứa các dược liệu phối hợp có tính nóng (can khương) có thể gây hại cho phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai. Chính vì thế nên cần cẩn trọng trước khi dùng.

Các bài thuốc dân gian quý từ cây dược liệu cây ngũ gia bì

Bài thuốc đau nhức xương khớp do phong thấp

• Cần dược liệu: 100g ngũ gia bì sao vàng cùng 1 lít rượu 30 độ.
• Cách dùng: đem ngũ gia bì ngâm cùng rượu khoảng 10 ngày. Sau đó dùng trước ăn tối 30ml/ngày.

Bài thuốc chữa bệnh thấp khớp

• Dược liệu cần: 120g mộc qua, 120g ngũ gia bì cùng 120g tùng tiết.
• Dùng như sau: Đem toàn bộ dược liệu tán thành bột,  ngày dùng hai lần mỗi lần 4g cho đến khi triệu chứng thuyên giảm.

 Bài thuốc chữa khớp sưng đau khiến suy giảm khả năng vận động 

• Cần: 16g cát căn, 16g ngũ gia bì, 16g bươi bung, 16g ngải diệp, 16g trinh nữ cùng 20g nam tục đoạn.
• Dùng như sau: Đem toàn bộ dược liệu sắc cùng 4 chén nước đến khi nước còn 1 nửa thì chia làm 2 lần uống trong ngày.

Bài thuốc chữa yếu sinh lý ở nam giới

• Dược liệu cần: 10g cam thảo, 16g ngũ gia bì,12g khởi tử, 12g thục địa, 10g phá cố chỉ, 12g cẩu tích, 16g phòng sâm, 12g hạt sen, 10g nhục thung dung, 10g tần giao, 16g thỏ ty tử.
• Thực hiện như sau: Đem rửa sạch nguyên liệu rồi sắc cùng 1,8l nước đến khi còn lại tầm 400ml thì tắt bếp. Lấy phần nước chia làm 2 lần uống trong ngày.

Bài thuốc trị chứng mỏi xương khớp do thận dương hư tổn

• Cần: 12g liên nhục, 12g khởi tử, 12g thục địa, 12g cẩu tích, 16g ngũ gia bì, 16g đương quy, 16g hắc táo nhân, 16g tục đoạn, 10g quế chi, 10g xuyên khung, 11g cam thảo.
• Thực hiện như sau: Ngâm các vị với nước trong vòng 15 ngày rồi dùng 20ml trước bữa ăn với ngày 2 lần.

Bài thuốc dành cho người chân tay yếu mềm và tỳ vị hư nhược

• Cần chuẩn bị dược liệu: 12g hoài sơn, 16g ngũ gia bì, 10g cao lương khương, 16g bạch truật, 16g đương quy, 16g biển đậu, 16g đinh lăng, 10g trần bì, 5 quả táo tàu, 6g sinh khương.
• Thực hiện bằng cách: Đem toàn bộ dược liệu sắc cùng 400ml, lấy phần nước chia làm 2 lần uống trong ngày.

Bài thuốc trị chứng thống phong khiến toàn thân mệt mỏi, sưng đau khớp đi lại khó khăn

• Dược liệu cần: Ngũ gia bì, xương bồ, kinh giới, trinh nữ, cà gai leo, cát căn, đơn hoa, bồ công anh, đinh lăng mỗi loại 16g kết hợp 20g rễ cỏ xước, 12g tất bát, 10g quế chi.
• Thực hiện: Sắc cùng với nước để uống.

Bí quyết dùng cây ngũ gia bì mang đến kết quả tốt nhất kèm chế độ vận động phù hợp

Để mang đến hiệu quả chữa trị cũng như cải thiện được sức khỏe Apharma khuyên bạn cần có một lối sống lành mạnh: ngủ đủ giấc, ăn uống đủ chất, không hút thuốc, rượu bia hay sử dụng chất kích thích và đi kèm với đó là một chế độ luyện tập chăm chỉ mỗi ngày nhằm giúp xương khớp chắc khỏe, khí huyết lưu thông, đặc biệt  tăng sức đề kháng phòng tránh được nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Chúng ta có thể đăng ký tập luyện bộ môn như: khiêu vũ, chạy bộ, đi bộ, yoga, gym, bơi lội, dưỡng sinh,…

Khi nào chúng ta nên sử dụng cây ngũ gia bì và sử dụng bao lâu?

Người bình thường sử dụng thảo dược ngũ gia bì có ảnh hưởng gì không?

Ngũ gia bì là loại dược liệu lành tính tuy nhiên khi sử dụng cần tuân thủ đúng liều lượng cũng như thời gian hiệu quả để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả sử dụng. Tuyệt đối không lạm dụng dược liệu ngũ gia bì hay tự ý chẩn đoán bệnh rồi áp dụng chữa trị mà không thông qua ý kiến bác sĩ.

Lựa chọn nơi bán và dược liệu cây ngũ gia bì chất lượng tốt 

Ngày nay có rất nhiều  cửa hàng Đông y hoặc nhà thuốc Đông dược, cơ sở bán thuốc Đông y, tiệm thuốc Bắc bán loại dược liệu này. Tuy nhiên để tránh tình trạng mua phải hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng pha lẫn tạp chất cũng như không rõ nguồn gốc xuất xứ thì chúng ta nên chọn những có sở uy tín, lâu năm, có giấy phép kinh doanh rõ ràng để mua sản phẩm.

Trên đây là toàn bộ thông tin về cây ngũ gia bì mà công ty cổ phần dược phẩm Apharma đã tổng hợp. Hy vọng sẽ đem đến cho quý độc giả những thông tin hữu ích.